Gawęda, opowieść, narracja, historia… Jakkolwiek nie nazwać ludzkiej potrzeby układania faktów w trzyaktową historię, która ma swojego bohatera jest ona jedną z podstawowych dla człowieka. Już Arystoteles wiedział, że dobra opowieść zmienia coś w życiu świadka, który staje się uczestnikiem. Według niego, dobra historia to taka, która daje poczucie, że to sprawy najwyższej wagi – życia i śmierci.

Olga A. Hilger

 

 

Po co opowiadać

Wielcy greccy teoretycy teatru pisali, że w dobrej historii zawsze chodzi o najsilniejsze emocje. To miłość, wolność, krew, pot i łzy. Ale też przyjaźń, zazdrość i… samotność. W ten sposób da się opowiedzieć wszystko. Nasze życie to pasma wielu historii, które się krzyżują. Jeśli kreatywny i oczytany opiekun zabiera do instytucji kultury dzieci, może zrobić część roboty za placówkę i opowiedzieć dzieciom historię, która rysuje się dzięki dostępnym zasobom. Ale jeśli jesteś pracownikiem czy dyrektorem muzeum, galerii sztuki czy skansenu masz obowiązek zaprosić swoich gości do świata, który zaczyna się za drzwiami Twojej placówki. Instytucje kultury to nie przechowalnia dziedzictwa narodowego. To pośrednik w kontakcie z kulturą. Musisz wiedzieć, że modny “storytelling” to żadna nowość, a wręcz powrót do najbardziej prymitywnych metod dzielenia się kulturą. To dokładnie to samo uczucie, które towarzyszy nam podczas oglądanie drugiego sezonu dobrego serialu w internecie. To to samo uczucie, kiedy czytamy szokującą historię na temat tego, co zdarzyło się na pobliskim parkingu i to samo uczucie, kiedy jesteśmy świadkami kłótni w osiedlowym sklepie spożywczym. I choć emocje to tylko droga do tego, jak głęboko w nas zostanie opowiedziana historia, należy je mieć na uwadze. Zarządzanie narracją to potężne narzędzie, którego wciąż brakuje w instytucjach kultury. Każde miejsce ma swoją historię, ale każde z nich może też dopiero odkryć swoje opowieści.

Jeszcze niedawno uznawano instytucje kultury za przechowalnie pięknych, wartościowych obiektów, które można oglądać. To niewątpliwie niezwykle ważna rola, jednak nie jedyna. Pozostaje bowiem jeszcze aspekt… człowieczeństwa. Owa alternatywa umożliwia dzielenie doświadczeń bliskich każdemu człowiekowi.

W czasie kryzysu pandemicznego, gdy odbierane są dotychczasowe narzędzia, którymi dotąd przekazywano ważne treści kulturowe, niezwykle ważne jest otwarcie się na te, których nikt nie jest w stanie odebrać. To te, które nie kosztują. Są głęboko i pierwotnie ludzkie i zaspokajają takie potrzeby jak potrzeba bycia zaangażowanym, identyfikowania się, uczestnictwa, konfliktu, integracji czy wspólnotowości.

 

Warunki dobrej opowieści

Autentyczność

Cóż bardziej prawdziwego niż ludzkie historie? Czy istnieje dziedzictwo narodowe nie powstało właśnie w wyniku doświadczeń całych grup czy też pojedynczych jednostek? Prawda zajmuje tu absolutnie najważniejszą pozycję w tworzeniu dobrych opowieści.

Identyfikacja

To takie znane, bliskie. Wspólne każdemu z racji jego człowieczeństwa. Dobre historie muszą być nasze. Dobra historia pozwala na empatię, współczucie i unikalne, prywatne doświadczenie.

Prosta forma

Opowieść nie wymaga gadżetów, sztabu ludzi i dużych nakładów finansowych. Nie trzeba fakultetów ani by ja opowiadać ani by jej słuchać.

Kontynuacja

Dobra historia nie kończy się w ciszy, która nastaje po jej zakończeniu. Historia zostaje w nas, zmienia coś na zawsze i pozwala treściom kultury zapuścić korzenie. Pobrzmiewa w nas już zawsze.

Porządek świata

Dobra opowieść to po prostu mitologia. To narracje, które porządkują świat i pozwalają nam wyciągać wnioski i tworzyć własne przekonania.

Wspólnota

Narracje pozwalają nam połączyć się z tymi, których już nie ma. Odwiedzić miejsca, które zdają się bliskie. To właśnie bliskość, kontakt i relacja zaklęte w opowieść pozwalają spotykać się w nowej rzeczywistości. Badania wykazały, że uczucie doświadczenie więzi w dobrej opowieści jest tak intensywne, jak pierwsze chwile z noworodkiem po porodzie, trzymanie się za rękę czy pocałunek.

Proces

Żeby powstałą dobra historia scenarzysta lub pisarz muszą tworzyć całe struktury i algorytmy. Pojawiają się tam zaskakujące zwroty akcji, bohater, który przechodzi przemianę, konflikt itd. W kulturze wystarczy poszukać takiej historii. Szukajcie tego, co nieopowiedziane! To, co musicie znaleźć to:

  1. Bohaterowie
  2. Narrator/perspektywa
  3. Główny wątek
  4. Konflikty/zwroty akcji
  5. Szczegóły
  6. Zakończenie

Storytelling czy Snucie Opowieści w świecie kultury dopiero szuka swojego miejsca. Zmiany związane z pandemią, przyśpieszą ten proces. Proces fabularyzacji zasobów.

 

 

 

Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
Wszystkie tagi: Najnowsze artykuły
logo niw Sfinansowano z Narodowego
Instytutu Wolności ze środków
Programu Rozwoju Organizacji
Obywatelskich na lata 2018-2030.
logo proo
logo rodzic w mieście Projekt realizowany jest
przez fundację Rodzic w Mieście